Zadania Oddziału realizowane w 2013 roku są współfinansowane ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w ramach konkursu na realizację zadania „Współpraca z Polonią i Polakami za Granicą”.
Oświata
Razem dla Edukacji
Projekt „Razem dla Edukacji” to inicjatywa współfinansowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej w ramach konkursu na lata 2017-2018 oraz 2018-2019 „Rodzina polonijna. Współpraca szkół funkcjonujących w systemach oświaty innych państw oraz organizacji społecznych za granicą prowadzących nauczanie języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej oraz innych przedmiotów nauczanych w języku polskim ze szkołami w Polsce”.
Ośrodek metodyczny dla nauczycieli
Organizacja kursów, warsztatów, indywidualnych praktyk dla nauczycieli polskich z Litwy, Łotwy i Białorusi. Nauczyciele pozyskują wiedzę poprzez uczestnictwo w wykładach, zajęciach praktycznych, konferencjach, hospitacjach zajęć. Nauczyciele, wychowawcy i dyrektorzy szkół otrzymują pomoc w planowaniu, opracowywaniu i realizacji własnych projektów ze strony doświadczonych pedagogów i trenerów z Uniwersytetu w Białymstoku, Polskiego Stowarzyszenia Pedagogów i Animatorów „Klanza”, Polskiego Stowarzyszenia Animatorów Pedagogiki C. Freineta, Miejskiego Ośrodka Metodycznego w Białymstoku.
Grodzieński Ośrodek Dydaktyczny Studiów Zaocznych Uniwersytetu w Białymstoku
Zaoczne studia w systemie dwustopniowym (3-letnie studia licencjackie i 2-letnie studia magisterskie) na kierunkach Pedagogika Wczesnoszkolna z Przedszkolną i Pedagogika Kulturoznawcza dla Polaków z Białorusi. Zajęcia odbywają się w Białymstoku, realizowany program jest zgodny z programem pełnych studiów zaocznych. Wszystkie zajęcia prowadzone są w języku polskim; zwiększony jest również wymiar lektoratu z języka polskiego.
[zadanie realizowane w 2013 r.]
Realizacja programu Szkół Patronackich
Program mający na celu nawiązanie i utrzymanie współpracy pomiędzy polskimi szkołami na Wschodzie (Litwa, Łotwa) i w Polsce. Współpraca odbywa się na wielu płaszczyznach: metodycznej, kulturalnej, rekreacyjno-sportowej, turystycznej. Wymiana grup dzieci i młodzieży daje szansę na bliskie poznanie języka, obyczajowości, tradycji domu polskiego po obu stronach granicy. Ponadto odbywają się warsztaty metodyczne dla nauczycieli, wspólne projekty i imprezy, święta.
Olimpiada Literatury i Języka Polskiego na Łotwie i Białorusi
Warsztaty z zakresu literatury i języka polskiego dla uczniów pragnących startować w Olimpiadzie oraz dwuetapowe eliminacje mające na celu wyłonienie uczestników Centralnych Eliminacji Olimpiady Literatury i Języka Polskiego w Warszawie.
[zadanie realizowane w 2013 r.]
„Wyrównać szanse” – warsztaty językowo-artystyczne dla dzieci niepełnosprawnych i dysfunkcyjnych, szkolenia nauczycieli placówek specjalnych oraz instruktorów grup wsparcia dla rodzin osób niepełnosprawnych
Podczas letnich warsztatów powstają spektakle, ale również aranżacje taneczne oraz prace plastyczne. Co roku odbywa się również pokaz dorobku uczestników warsztatów. Program zakłada również pomoc nauczycielom i instruktorom pracującym w domach dziecka i w szkołach specjalnych, by mogli oni samodzielnie kontynuować pracę z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną w swoich ośrodkach. Cykliczne spotkania z rodzinami osób niepełnosprawnych. mające na celu zorganizowanie grup wsparcia.
VI Forum Oświaty Polonijnej – „Polskość – Tożsamość – Współczesność” w 2008 roku
Forum było okazją do spotkania nauczycieli polonijnych z całego świata. Wykłady, zajęcia warsztatowe w różnego typu szkołach Podlasia, które na co dzień borykają się z problemami dwujęzyczności. Wymiana doświadczeń, analizy teoretyczne wynikające z funkcjonowania szkół w środowisku wielokulturowym. Więcej na temat Forum tutaj.
Warsztaty przygotowujące do Certyfikatu z języka polskiego
Warsztaty są sprawdzeniem znajomości języka polskiego i przygotowaniem do egzaminu osób ubiegających się o Certyfikat z języka polskiego jako obcego. Na wstępie przeprowadzony jest egzamin kompetencyjny, który wskazuje poziom znajomości języka polskiego osób starających się o uzyskanie Certyfikatu. Na zakończenie warsztatów uczestnicy mają możliwość skorzystania z indywidualnych konsultacji i uzyskania informacji o warunkach zdawania egzaminu.
Dyktando Polskie na Łotwie
Dyktando na Łotwie odbyło się po raz pierwszy w 2010 r., również dzięki zainteresowaniem imprezą w środowisku polskim na Łotwie. Uczestnikami dyktanda mogą być Polacy w wieku od 13 lat zamieszkujący na stałe Łotwę. Zwycięzcy dyktanda wyłonieni przez jury otrzymują nagrody pieniężne i rzeczowe, a czas oczekiwania na wyniki zmagań z poprawną polszczyzną uatrakcyjniają spotkania i koncerty gości z kraju.
[zadanie realizowane w 2013 r.]
Kultura
Międzynarodowy Festiwal Szkolnych Zespołów Teatralnych w Wilnie
Prezentacja spektakli przygotowanych w ciągu roku przez szkolne i przedszkolne zespoły teatralne ze szkół polskich na Litwie, a ostatnio także Łotwie i Białorusi. Równolegle prowadzone są konsultacje dla reżyserów przedstawień. Festiwal obejmuje dwa etapy: przegląd kwalifikacyjny, na podstawie którego wyłaniane są zespoły, które przechodzą do drugiego etapu oraz Finał Festiwalu, gdzie zespoły walczą o tytuł Złotego, Srebrnego i Brązowego Dzwoneczka. Więcej o ostatniej edycji Festiwalu szukaj tutaj.
„Spotkania z teatrem” – prezentacje spektakli teatralnych dla dzieci polskich za granicą
Spektakle teatralne dla dzieci mieszkających w oddalonych od ośrodków miejskich środowiskach polskich. Spektakle, prezentowane w różnego rodzaju środowiskach polskich, oprócz przyjemności obcowania z teatrem zapewniają bezpośredni kontakt z literackim językiem polskim. Pokazom spektakli towarzyszą zajęcia warsztatowe dla dzieci, młodzieży i nauczycieli oraz spotkania z aktorami.
Konkurs Recytatorski im. Adama Mickiewicza „KRESY”
Cykliczna impreza licząca już sobie XX edycji i mająca na celu popularyzację polskiej poezji i prozy. Dzieci i młodzież uczestnicząca w trzech etapach konkursu (eliminacje szkolne, rejonowe i krajowe poza Polską) prezentuje dwa wybrane fragmenty literatury polskiej: poezję lub prozę. Najlepsi reprezentanci III kategorii wiekowej z poszczególnych krajów zapraszani są do Białegostoku na spotkanie finałowe. Konkursowi towarzyszą warsztaty z zakresu interpretacji, dykcji, doboru repertuaru. Młodzież uczestniczy w spektaklach, ma możliwość udziału w zajęciach prowadzonych przez artystów. Konkurs jest szansą do spotkania utalentowanej polskiej młodzieży z różnych krajów. Co roku w Konkursie na etapie centralnym w 13 krajach bierze udział około 1000 uczestników. Zwycięzca nagrody Grand Prix bierze udział w finale Ogólnopolskiego Konkursu Recytatorskiego.
„U Balińskich” – spotkania muzyczno-literackie w Jaszunach
Spotkania są bezpośrednią kontynuacją wcześniejszej „Pieśni znad Mereczanki” – przeglądu dorobku artystycznego gminy Jaszuny. Spotkania te mają na celu przywrócenie pamięci o zasługach rodu Balińskich z Jaszun na Litwie dla kultury polskiej i zainicjować cykliczne kontakty zaprzyjaźnionych środowisk Wileńszczyzny i Podlasia.
Spotkania Polskiego Chóru Pokoju – warsztaty, koncerty
Zajęcia i warsztaty w ramach spotkań Polskiego Chóru Pokoju przeznaczone są dla miłośników muzyki chóralnej, a także dla instruktorów muzyki i dyrygentów prowadzących polonijne zespoły chóralne. Koncerty w Polsce i za granicą. W ramach spotkań PChP odbywają się koncerty Chóru w Polsce i za granicą, a repertuar tychże koncertów jest przygotowywany każdego roku.
[zadanie realizowane w 2013 r.]
Występy artystów i zespołów polonijnych, udział w konkursach, festiwalach, warsztatach
Prezentacja zespołów polonijnych z Litwy i Białorusi. Udział w festiwalach, przeglądach, warsztatach i konkursach w Polsce i za granicą.
Zapiski kresowe
Zapiski kresowe to próba zebrania wspomnień starszego pokolenia Polaków zamieszkałych na Grodzieńszczyźnie. Zadanie zakłada warsztaty z autorami wspomnień w Ośrodku „Ojczyzna” w Hodyszewie oraz publikację, będącą wynikiem tych warsztatów.
Polonistyka za granicą. Tradycje i perspektywy – konferencja polonistów akademickich z Europy Środkowo-Wschodniej
Na konferencji spotkali się pracownicy naukowo-dydaktyczni na kierunku polonistyka (slawistyka) głównie w uczelniach na Wschodzie. Zgłoszone na sesję referaty przedstawiają tradycje, stan obecny i przyszłość nauczania języka, literatury i kultury polskiej na poziomie akademickim w krajach Europy Środkowo-Wschodniej.
„Tańcząca Polska, tańcząca Polonia” – Gala Folkloru Polonijnego we Francji
Przedsięwzięcie artystyczne promujące polską kulturę i sztukę oraz twórczość polonijną we Francji. W ramach Gali odbyły się wystawy, konferencja, warsztaty rękodzieła, występy zespołów muzycznych, a także pokazy lotnicze. Wydarzenia odbywały się w Lens i Lievin we Francji od 10 do 15 września, a współorganizatorem Gali był Kongres Polonii Francuskiej „Maison de la Polonia de France” w Lievin.
Program letni
„Teatr niejedno ma imię” – Artystyczna Szkoła Letnia dla dzieci i młodzieży
Letni wypoczynek połączony z zajęciami z zakresu teatru, muzyki i plastyki. Szkoła tradycyjnie odbywa się już od kilku lat w malowniczej miejscowości Suderwa na Wileńszczyźnie. Kolejne odsłony Suderwskiej Szkoły Artystycznej to doskonalenie umiejętności teatralnych z zakresu różnych technik oraz wspólna zabawa z językiem i literatura polska. Pod okiem doświadczonych instruktorów teatralnych zarówno opiekunowie zespołów, jak i dzieci i młodzież wspólnie pracuje nad przygotowaniem spektakli, do których wykonuje dekoracje, kostiumy i opracowuje teksty. Zwieńczeniem szkoły artystycznej jest uroczysty pokaz przygotowanych spektakli dla rodziców i gości.
Pobyty integracyjno-edukacyjne
Szkoła letnia języka polskiego, która skierowana jest do uczniów w wieku 12-16 lat ze szkół sobotnio-niedzielnych z Białorusi, Ukrainy, Rosji, Mołdawii i Estonii. Zajęcia realizowane są w dwóch grupach, zróżnicowanych pod względem stopnia znajomości języka polskiego. Program obejmuje gramatykę i ortografię języka polskiego, geografię, wybrane zagadnienia z historii Polski i polskiej tradycji, zajęcia plastyczne, muzyczne, teatralne i sportowe oraz ciekawy program turystyczno-krajoznawczy.
„Lato z Polską” – pobyty edukacyjne w Polsce dla dzieci i młodzieży polskiej z Białorusi współorganizowane z lokalnymi samorządami
Akademia Kultury – letnie spotkania rodzin polskich z różnych krajów w Ośrodku Ojczyzna w Hodyszewie
Integracja wielopokoleniowych rodzin polskich z kraju i zagranicy, zapoznanie z tradycjami polskimi oraz charakterystycznymi dla regionu Podlasia. W ramach Akademii odbywają się zajęcia z kultury i języka polskiego dla dorosłych i dzieci, wspólne przygotowywanie posiłków, dyskusje, projekcje polskich filmów.
Półkolonie językowo-artystyczne dla dzieci polskich w Rumunii
Program półkolonii obejmuje zajęcia artystyczne pozwalające dzieciom przyswajać wiedzę z zakresu języka polskiego, historii, polskiej kultury i tradycji. Wzbogacony jest o zajęcia plastyczne, muzyczne, taneczne i sportowe, a także wycieczki.
Półkolonie językowe dla dzieci polskich w Krasławie
Wypoczynek letni dla dzieci polskich z Krasławy i okolic (Łotwa), połączony z doskonaleniem języka polskiego, zajęciami muzycznymi, plastycznymi i sportowymi.
Kolonie językowo-artystyczne dla dzieci z Łotwy
Program kolonii oprócz zajęć z języka polskiego i historii przewiduje atrakcyjne formy wypoczynku (wycieczki, zajęcia integracyjne, plażowanie). W programie uwzględniono indywidualny tok nauczania języka polskiego dla dzieci, które są zmotywowane do nauki, ale mają z nią trudności.[zadanie realizowane w 2013 r.]
Półkolonie językowo-krajoznawcze dla dzieci z Białorusi
Wypoczynek letni dzieci połączony z nauką języka polskiego. Dzieci maja zapewniony ciekawy program kolonii, wycieczki, zajęcia artystyczne i sportowe, a przede wszystkim naukę języka polskiego. Zajęcia prowadzone są przez wolontariuszy, którzy wykorzystują innowacyjne metody, by zachęcić dzieci do nauki i utrwalania języka ojczystego.
„Legendarne dzieje Polski” – półkolonie językowo-historyczne dla dzieci
Coroczne półkolonie dla dzieci z Suderwy i okolic, urozmaicone o nowe formy aktywności. Tematem przewodnim półkolonii jest historia Polski przekazywana w formie podań i legend. Dzieci uczą się samodzielnych badań historycznych poprzez zdobywanie informacji o legendach i podaniach w swojej miejscowości. Wycieczki i spotkania z lokalnymi twórcami pozwalają dzieciom na poznanie tradycji i historii swojego regionu i zachęcają do aktywnej jej kontynuacji. Żywy kontakt ze słowem polskim uzupełniają atrakcyjne zajęcia językowe.
„Z twórczością Anny Krepsztul” – plener dziecięcy
Plener artystyczny dla dzieci z Taboryszek i okolic w zakresie malarstwa, rysunku i haftu, takich form pracy artystycznej, które zapoczątkowała śp. Anna Krepsztul, malarka z Taboryszek. Opiekunami artystycznymi są pracownicy Galerii im. Slendzińskich w Białymstoku, która gromadzi zbiory rodu malarzy z Wilna. Rezultatem pleneru jest zainteresowanie młodych ludzi malarstwem, rysunkiem, haftem, itp., a także stworzenie zespołu plastycznego spośród dzieci uczestniczących w plenerze i zorganizowanie wystawy prac powstałych w czasie akcji.
Harcerze
„Na kresowym harcerskim szlaku” – szkolenia, imprezy zuchowe i harcerskie
Organizacja zbiórek, szkoleń, obozów, imprez artystycznych dla zuchów i harcerzy na Białorusi i Łotwie. Działania te mają na celu wprowadzanie i podtrzymywanie idei harcerstwa polskiego poza granicami kraju wśród dzieci i młodzieży polskiej, jak również integrację środowiska zuchów i harcerzy z Polski, Białorusi i Łotwy.
Działalność Oddziału do roku 2011 realizowana była w ramach zlecania przez Kancelarię Senatu Rzeczypospolitej Polskiej zadań w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą.